Formy działalności gospodarczej



Forma prawna, w jakiej będzie prowadzone przedsiębiorstwo, powinna zależeć nie tylko od tego, co przedsiębiorca zamierza oferować na rynku (produkcja, usługi, handel). Ważna jest także skala przedsięwzięcia. Wpływa ona na to, jak skomplikowana ma być struktura nowo zakładanej firmy i jakie mają być koszty jej prowadzenia.

Decyzja o wyborze formy rodzi bowiem konsekwencje finansowe i organizacyjne nie tylko przy zakładaniu firmy, lecz także potem, przy jej prowadzaniu (wiąże się m.in. z możliwością wyboru formy opodatkowania czy koniecznością prowadzenia pełnej rachunkowości). Jednocześnie przyszli biznesmeni biorą pod uwagę – zasadnie – skalę odpowiedzialności, jaką będą ponosić w wypadku różnych form zaangażowania gospodarczego.


I.  Indywidualna działalność gospodarcza :


Każdą firmę można prowadzić jednoosobowo, po wpisaniu przedsiębiorcy do gminnej ewidencji działalności gospodarczej. Działalność jednoosobowa jest najłatwiejsza do zaewidencjonowania i rozpoczęcia prowadzenia firmy. Wydaje się także najprostsza przy nawiązywaniu stosunków gospodarczych. Za zobowiązania zaciągnięte w takim przedsiębiorstwie, zarówno cywilno-, jak i publicznoprawne (np. podatki), odpowiada przedsiębiorca i ewentualnie jego małżonek (w wypadku wspólności majątkowej małżeńskiej).

Prowadząc firmę, jednoosobowy przedsiębiorca działa sam lub przez pełnomocnika, względnie przez osoby przez siebie zatrudnione, a jego majątek osobisty zlewa się niejako z firmowym. Skutkiem tego za wszystkie zobowiązania firmy jednoosobowy przedsiębiorca odpowiada całym majątkiem osobistym, a więc nie tylko tym, którego zamierza użyć w przedsiębiorstwie.

W sytuacjach jednak, w których działalność nie ma mieć ani wielkiej skali, ani nie musi być prowadzona w ten sam sposób bardzo długo, jednoosobowa mała firma (zawsze jest to osoba fizyczna wpisana do gminnej ewidencji działalności gospodarczej) wydaje się najrozsądniejsza. Nie ma przy tym przeszkód, by tego rodzaju przedsiębiorca w dowolnej chwili wszedł w spółkę z innym (może to być zarówno spółka cywilna, jak i handlowa) lub zmienił formę prawną (np. przez zawiązanie jednoosobowej spółki z o.o.).

Jak zarejestrować jednoosobowego przedsiębiorcę?

Centralna Ewidencja i Informacja o Działalności Gospodarczej (CEIDG)
◦Istotne zmiany od 1 lipca 2011 – jawny rejestr przedsiębiorców
◦Bezpłatna rejestracja
◦Zintegrowany wniosek o wpis (CEIDG-1)
◦Formularz papierowy albo elektroniczny
◦Wniosek o wpis CEIDG-1 stanowi jednocześnie zgłoszenie:
–do ZUS (albo KRUS)
–do urzędu statystycznego
–do naczelnika urzędu skarbowego


Aby zarejestrować działalność gospodarczą jako osoba fizyczna możesz wybrać jeden z trybów postępowania:
◦w gminie, która przyjmuje formularze o wpis tylko do końca 2011r. (formularz papierowy CEIDG -1 w miejsce dotychczasowego formularza EDG-1),
◦bezpośrednio do CEIDG (wyłącznie na formularzu elektronicznym zamieszczonym na stronie internetowej www.ceidg.gov.pl)

Aby złożyć wniosek elektronicznie należy skorzystać z podpisu elektronicznego z certyfikatem kwalifikowanym lub nieodpłatnego profilu zaufanego na platformie ePUAP.

Dane potrzebne do zarejestrowania działalności gospodarczej:

Oznaczenie miejsca zamieszkania i zameldowania przedsiębiorcy
Adres zakładu głównego firmy, gdy przedsiębiorca stale wykonuje działalność poza miejscem zamieszkania
NIP
PESEL
Firma przedsiębiorcy („IMIĘ NAZWISKO DOWOLNA NAZWA ” np. „Jerzy Kowalski Internetowy Sklep Meblowy”)
Określenie przedmiotu wykonywanej działalności zgodnie z   Polską Klasyfikacją Działalności (PKD 2007)
Datę rozpoczęcia działalności gospodarczej,
Numer telefonu kontaktowego i adres poczty elektronicznej
Formę opodatkowania
Dodatkowe miejsca wykonywania działalności
Dane identyfikacyjne rachunków bankowych

Kiedy możemy rozpocząć działalność?

Mamy prawo uruchomić działalność już w dniu złożenia wniosku CEIDG-1

WYJĄTKI:
działalność reglamentowana (80 rodzajów działalności wymagających koncesji, zezwolenia lub wpisu do działalności regulowanej np. apteka, biuro detektywistyczne)
rejestracja na potrzeby podatku VAT
złożenie wniosku CEIDG-1 w formie elektronicznej bez opatrzenia go podpisem elektronicznym

Niezależnie należy zgłosić do ZUS osoby do ubezpieczenia: przedsiębiorców, osoby współpracujące oraz pracowników. Zgłoszenia dokonuje się na drukach ZUS ZUA, ZZA

Warto wiedzieć:


Musimy posiadać prawo do lokalu siedziby działalności (prawo własności, umowa użyczenia, umowa najmu)
Numer REGON dla osoby fizycznej jeden na całe życie
Pieczątka nie jest obowiązkowa
Dla osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą konto firmowe nie jest obowiązkowe (można korzystać z prywatnego)
Transakcje powyżej 15 tys. EUR za pośrednictwem konta bankowego

II . Spółka cywilna

Spółka cywilna z punktu widzenia prawa nie jest przedsiębiorcą. Nie ma podmiotowości prawnej. Jest tylko umową. Przedsiębiorcami są jej udziałowcy – osoby fizyczne, prawne lub podmioty niemające tego ostatniego przymiotu, choć będące podmiotami prawa, takie jak spółki jawne.

Nie ma bowiem przeszkód, by umowę spółki cywilnej zawarli przedsiębiorcy o dowolnym statusie i w wypadku wielu wspólników każdy może mieć inną formę prawną, choć oczywiście wprowadzałoby to pewne utrudnienia czy zamieszanie np. w dziedzinie niejako piętrowej rachunkowości. Spółka cywilna nie może być tylko jednoosobowa (jak np. sp. z o.o.).

Z perspektywy prawa podatkowego natomiast spółki cywilne mają NIP i są podatnikami VAT (mimo że podatek dochodowy płacą jedynie wspólnicy, mogąc nawet korzystać z form zryczałtowanych). Także ustawa o statystyce uznaje spółki cywilne za podmioty gospodarki narodowej. Co więcej, mogą one być pracodawcami. Wówczas płatnikiem składek na ubezpieczenie społeczne jest albo sama s.c., albo każdy z jej wspólników z osobna. Działalności gospodarczej nie można prowadzić pod firmą spółki cywilnej, ponieważ nie jest ona przedsiębiorcą. Zawierając umowę spółki cywilnej, wspólnicy zobowiązują się do osiągnięcia wspólnego celu gospodarczego przez działanie w sposób oznaczony i wniesienie wkładów. Dlatego status przedsiębiorców mają wspólnicy spółki cywilnej.

Firmą osoby fizycznej jest jej imię i nazwisko oraz dodatkowe inne dowolne określenia, które nie mogą jednak wprowadzać konsumentów w błąd co do osoby przedsiębiorcy, przedmiotu i miejsca działalności oraz źródeł zaopatrzenia. Przedsiębiorcy działający po zawarciu umowy spółki cywilnej oznaczając firmę, powinni podać swoje imiona i nazwiska, np. Władysław Mąka, Jan Lin Sklep Meblowy Wszystko dla domu. Dokonując wpisu do ewidencji na wniosku CEIDG-1 i wypełniając pozycję dotyczącą oznaczenia przedsiębiorcy, każdy wspólnik spółki cywilnej musi podać firmę, jaką posługuje się w obrocie.

Umowa spółki cywilnej powinna być zawarta w formie pisemnej, choć należy to uczynić jedynie dla celów dowodowych, a nie pod rygorem nieważności. Oznacza to, że gdyby wspólnicy nie sporządzili pisma, a jedynie porozumieli się ustnie, to nie nastąpiłby skutek nieważności takiego kontraktu. W razie sporu nie będą jednak mogli powoływać się na świadków umowy ani nie będzie dopuszczalny dowód z przesłuchania stron co do faktu zawarcia umowy spółki. Forma pisemna jest przydatna również dlatego, że wspólnicy postanawiają o ważnych kwestiach związanych z prowadzeniem wspólnego przedsiębiorstwa. Określają wkłady, zasady prowadzenia spraw spółki, udziały w zyskach czy obowiązujące wewnątrz reguły odpowiedzialności za zobowiązania spółki wobec jej wierzycieli.

Za zobowiązania spółki cywilnej wobec jej wierzycieli wspólnicy odpowiadają solidarnie. Odpowiedzialność solidarna (m.in. wspólników spółki cywilnej) to taka, gdy kilka osób zobowiązanych jest wobec tego samego wierzyciela i może on żądać – według swego uznania – wykonania zobowiązania w całości lub w części od wszystkich dłużników łącznie, od kilku z nich albo od każdego z osobna.

SPÓŁKA CYWILNA:

dowolna forma umowy (nawet ustna umowa spółki)
spółka cywilna nie jest przedsiębiorcą, a jedynie umową
status przedsiębiorcy mają wspólnicy
każdy ze wspólników składa samodzielnie wniosek CEIDG-1 we własnym imieniu
realizacja wspólnego celu gospodarczego poprzez działanie w sposób oznaczony i wniesienie wkładów
spółki cywilne mają NIP, mogą być płatnikiem VAT oraz pracodawcą (płatnikiem składek do ZUS)
odpowiedzialność solidarna wspólników
oznaczając firmy spółki cywilnej należy podać imiona i nazwiska wspólników oraz dodatkową nazwę np. „Jan Kowalski, Karol Nowak MAXIM”


III. Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością


Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością to jedna z dwóch (obok akcyjnej) polskich spółek kapitałowych. Od lat cieszy się wśród przedsiębiorców największą popularnością, gdy wybierają formę prowadzenia działalności, niezależnie od obniżki minimum kapitału zakładowego z 50 tys. zł do 5 tys. zł.

Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością:
- minimalny kapitał zakładowy 5 000 zł
- „prestiżowa” forma działalności
- odpowiedzialność udziałowca do kwoty zaangażowanego kapitału
- członkowie zarządu odpowiadają solidarnie za zobowiązania niepokryte kapitałem spółki
- dopuszczalna jednoosobowa sp. z o.o.

Zawiązanie spółki z ograniczoną odpowiedzialnością:
- umowa spółki w formie aktu notarialnego
- wniesienie wkładów na pokrycie kapitału zakładowego
- powołanie Zarządu
- ustanowienie Rady Nadzorczej jeżeli wymaga tego ustawa lub umowa spółki (kapitał zakładowy>500 tys. zł, liczba wspólników > 25)
- wpisanie do rejestru przedsiębiorców w KRS (przed wpisem sp. z o.o. w organizacji)

IV. Spółka akcyjna

Konstrukcja prawna spółki akcyjnej dostosowana jest do realizacji dużych przedsięwzięć biznesowych i umożliwia gromadzenie znacznych środków finansowych. Z założenia kapitał spółki pochodzi od licznego kręgu osób – przyszłych akcjonariuszy, co w konsekwencji powoduje konieczność poddania spółki akcyjnej większemu formalizmowi, niż to jest w przypadku spółki z o.o. Wspólnicy mają znacznie mniejszy zakres swobody w kształtowaniu jej ustroju. Należy także zwrócić uwagę, że regulacja KSH odnosi się tylko do spółek akcyjnych, których akcje są przedmiotem obrotu prywatnego. Obrót publiczny akcjami poddany jest odrębnej regulacji prawnej zawartej m.in. w ustawie z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi (tekst jednolity Dz. U. z 2010 r., Nr 211, poz. 1384).

Powstanie spółki
Do powstania spółki akcyjnej wymaga się:

1) zawiązania spółki, w tym podpisania statutu przez założycieli,
2) wniesienia przez akcjonariuszy wkładów na pokrycie całego kapitału zakładowego, 3) ustanowienia zarządu i rady nadzorczej,
4) wpisu do rejestru (art. 306 KSH).

Statut spółki akcyjnej powinien być sporządzony w formie aktu notarialnego i zawierać co najmniej elementy wskazane w art. 304 § 1 KSH. Akcjonariusz obowiązany jest do wniesienia pełnego wkładu na akcje, a wpłaty powinny być dokonane równomiernie na wszystkie akcje (art. 329 § 1 i 2 KSH). Szczegółową regulację dotyczącą pokrywania akcji zawiera art. 309 KSH. Zawiązanie spółki akcyjnej następuje z chwilą objęcia wszystkich akcji (art. 310 § 1 KSH). Z chwilą zawiązania spółki powstaje spółka akcyjna w organizacji (art. 323 § 1 KSH). Przez ustanowienie zarządu i rady nadzorczej należy rozumieć wybór pierwszych członków tych organów. Zarząd zgłasza zawiązanie spółki do sądu rejestrowego właściwego ze względu na siedzibę spółki w celu wpisania spółki do rejestru. Wniosek o wpis podpisują wszyscy członkowie zarządu (art. 316 § 1 KSH). Z chwilą wpisu do rejestru spółka akcyjna w organizacji staje się spółką akcyjną i uzyskuje osobowość prawną (art. 12 zdanie pierwsze KSH).


Organami spółki akcyjnej są:

zarząd,
rada nadzorcza,
oraz walne zgromadzenie

Są to organy obligatoryjne. Oznacza to, że powinna je mieć każda spółka akcyjna, a ich brak rodzi określone konsekwencje prawne. Dla przykładu, brak zarządu daje podstawę do ustanowienia dla spółki kuratora w trybie art. 42 KC.

V. Spółka jawna

Spółka jawna to modelowa osobowa spółka handlowa. Pozostałe – partnerska, komandytowa i komandytowo-akcyjna – są jej modyfikacją, tak by mogła służyć szczególnym w gruncie rzeczy celom gospodarczym. Dlatego osoby, które mają zamiar prowadzić przedsiębiorstwo na lokalnym rynku lub w stosunkowo niewielkim rozmiarze, bez niepotrzebnego i niedookreślonego ryzyka, na dłuższą metę i w sposób budzący zaufanie kontrahentów, powinni rozważyć wybór spółki jawnej.

Jest ona wpisywana do rejestru przedsiębiorców stanowiącego część Krajowego Rejestru Sądowego. Dlatego żaden inny przedsiębiorca czy klient nie może tłumaczyć się, że nie miał podstawowych informacji o sposobie zorganizowania, funkcjonowaniu albo o wspólnikach tej organizacji. Nie bez znaczenia w momencie dokonywania wyboru jest również czytelne i wygodne dla wspólników opodatkowanie sp.j.

SPÓŁKA JAWNA:
- umowa spółki w formie pisemnej pod rygorem nieważności
- odpowiedzialność subsydiarna (istotą subsydiarności jest możliwość prowadzenia przez wierzyciela egzekucji z majątku wspólnika dopiero wtedy, kiedy egzekucja z majątku spółki okaże się bezskuteczna)
- wpisana do rejestru przedsiębiorców w KRS
- większa wiarygodność dla kontrahentów
- majątek = wkłady + nabyte mienie
- nazwiska wspólników w firmie spółki (np. Jan Kowlaski Anna Nowak Sklep Meblowy MAX)

VI . Spółka partnerska

Spółka partnerska jest młodą odmianą spółki jawnej, wymyśloną na gruncie prawa anglosaskiego, przeznaczoną do prowadzenia działalności w zamkniętej liczbie wolnych zawodów czy dziedzin aktywności z nimi związanych. Kodeks spółek handlowych wymienia ich 20 (od adwokata i aptekarza do rzeczoznawcy majątkowego i tłumacza przysięgłego).

Umowa spółki partnerskiej powinna być zawarta na piśmie pod rygorem nieważności. Jako byt prawny powstaje ona z chwilą wpisu do rejestru. Istotą jej jest to, że zobowiązania w tej spółce dzielą się w zasadzie na dwie kategorie:
– powstające w związku z codziennym funkcjonowaniem spółki (np. związane z zapłatą czynszu za najem biura)
– związane z wykonywaniem wolnego zawodu przez partnera.

Do drugiej kategorii należą również zaciągnięte przez osoby podległe kierownictwu partnera, a także mające związek z wykonywaniem zawodu przez innych wspólników oraz osoby im podlegające.

Ponieważ jest o odmiana spółki jawnej, to – np. pielęgniarki i położne, które zaciągnęły kredyt na wynajem lokalu, w przypadku trudności z jego spłatą odpowiadają wszystkie całym swoim teraźniejszym i przyszłym majątkiem osobistym. Niemniej za zobowiązania tego rodzaju w pierwszej kolejności odpowiada spółka. Zatem egzekucję w stosunku do majątku wspólników można skierować dopiero wtedy, gdy egzekucja przeciwko spółce okaże się bezskuteczna. Natomiast w przypadku gdy jedna ze wspólniczek spłaci całe zobowiązanie, będzie miała prawo regresu (żądania zwrotu stosownych części) zarówno do pozostałych wspólniczek, jak i do spółki.

Co do drugiej kategorii zobowiązań zasadą jest, że odpowiedzialność partnera za błędy w sztuce pozostałych (np. nieprawidłowo przeprowadzony zabieg) oraz za zobowiązania spółki wynikające z działalności osób zatrudnionych przez spółkę, które były nadzorowane przez innego partnera przy świadczeniu usług profesjonalnych, jest wyłączona. Osobami podległymi będą także osoby wykonujące wolny zawód, jednak niebędące partnerami spółki (np. zatrudnione przez firmę inne pielęgniarki). Jednak – w razie braku wyraźnego rozdziału związanego z podległością kierowniczą – zasada ta nie obowiązuje. Zatem mogą zdarzyć się sytuacje, w których wszyscy partnerzy mogą ponosić odpowiedzialność za zobowiązania innych pielęgniarek, sekretarek itd. Odpowiedzialność za działania tych osób jest jednak ograniczona tylko do świadczonych przez nie usług związanych z przedmiotem działalności spółki. W celu ograniczenia ryzyka powstania potencjalnego sporu pomiędzy partnerami dotyczącego zakresu odpowiedzialności, tworząc spółkę partnerską bądź do niej przystępując, warto pamiętać o właściwym i możliwie najprecyzyjniejszym zakreśleniu granic odpowiedzialności partnera.

VII . Spółka komandytowa

Jej cechą charakterystyczną są dwie kategorie wspólników – komplementariuszy i komandytariuszy. Musi się więc składać z co najmniej z dwóch osób o różnym statusie. Pozwala zwolnić z nieograniczonej odpowiedzialności za jej zobowiązania komandytariuszy, minimalizując ryzyko ich działalności.  Jednocześnie odpowiedzialność komplementariuszy za zobowiązania spółki jest nieograniczona.

Zadaniem komandytariuszy jest wniesienie określonej w umowie spółki sumy komandytowej. Nie mogą oni jednak decydować o prowadzaniu spraw spółki ani jej reprezentować. Ten rodzaj aktywności jest zastrzeżony do komplementariuszy. I to oni ponoszą pełną odpowiedzialność za zobowiązania spółki. Niemniej jako wspólnicy zarządzający (nie jest to zarząd taki jak w sp. z o.o.) w zasadzie nie mogą być usunięci. Tym samym sp.k. daje im pewność, że nie narażą się na utratę władzy operacyjnej na rzecz komandytariuszy, czyli niejako biernych inwestorów. I w odróżnieniu od spółek kapitałowych, gdzie prawa udziałowe są w zasadzie zbywalne, a członkowie zarządu odwoływalni, struktura tej spółki pozostaje stabilna. Nawet bowiem śmierć komplementariusza nie musi być przyczyną rozwiązania spółki. Na tym więc polega podstawowa zaleta sp.k. Niemniej trzeba pamiętać, że nie jest to ani forma łatwa w prowadzeniu działalności, ani tania. Dlatego dla osób, które stawiają pierwsze kroki w biznesie i nie mają powodu chronić, np. firmy rodzinnej z tradycjami przed biernymi inwestorami (komandytariuszami) i nie będzie ich stać na częste porady prawnika, nie powinna być zalecana.

Umowa spółki komandytowej powinna być zawarta w formie aktu notarialnego. Tej samej formy będzie więc wymagała również każda jej zmiana. Wspólnikami mogą tu być zarówno osoby fizyczne, jak i prawne, a także podmioty niemające tego przymiotu (takie jak spółki jawne czy inne komandytowe).  Komplementariusze odpowiadają za zobowiązania spółki tak jak wspólnicy spółki jawnej – bez ograniczeń, całym swoim majątkiem, solidarnie i subsydiarnie ze spółką. Odpowiedzialność komandytariuszy jest ograniczona do sumy komandytowej wskazanej w umowie spółki.

VII . Spółka komandytowo -akcyjna

Spółką komandytowo-akcyjną jest spółka osobowa mająca na celu prowadzenie przedsiębiorstwa pod własną firmą, w której wobec wierzycieli za zobowiązania spółki co najmniej jeden wspólnik odpowiada bez ograniczenia (komplementariusz), a co najmniej jeden wspólnik jest akcjonariuszem.
Kapitał zakładowy spółki komandytowo-akcyjnej powinien wynosić co najmniej 50 000 złotych.
Firma spółki komandytowo-akcyjnej powinna zawierać nazwiska jednego lub kilku komplementariuszy oraz dodatkowe oznaczenie „spółka komandytowo-akcyjna”.
Dopuszczalne jest używanie w obrocie skrótu „S. K. A.”
Jeżeli komplementariuszem jest osoba prawna, firma spółki komandytowo-akcyjnej powinna zawierać pełne brzmienie firmy (nazwy) tej osoby prawnej z dodatkowym oznaczeniem „spółka komandytowo-akcyjna”. Nie wyklucza to zamieszczenia nazwiska komplementariusza, który jest osobą fizyczną.
Nazwisko albo firma (nazwa) akcjonariusza nie może być zamieszczane w firmie spółki. W przypadku zamieszczenia nazwiska albo firmy (nazwy) akcjonariusza w firmie spółki akcjonariusz ten odpowiada wobec osób trzecich tak jak komplementariusz.


Brak komentarzy:

Prześlij komentarz