Makroekonomia

Czym jest makroekonomia?

Otóż ujmując to najprościej można powiedzieć , że jest to dziedzina ekonomii, która zajmuje się badaniem gospodarki jako całości. Makroekonomiści badają przede wszystkim czynniki wpływające na :

a) Wielkość popytu zagregowanego ( globalnego ) AD
b) Wielkość podaży zagregowanej ( globalnej ) AS
c) Poziomu Inflacji
d) Bezrobocia
e) Produktu Krajowego Brutto
f) Produktu Narodowego







1. Czym jest inflacja ?
2. Jakie są miary inflacji ( jak się mierzy inflacje ) ?
3. Jakie są rodzaje inflacji . 


Ad 1.

Inflacja jest to  wzrost ogólnego  poziomu cen koszyka dóbr konsumpcyjnych w określonym czasie. Jest to zjawisko trwałego obniżenia wartości rynkowej pieniądza, jego siły nabywczej w danym kraju.
Jej występowanie jest przejawem występowania napięć w procesach gospodarowania, które mogą prowadzić do błędnej alokacji zasobów. 

Ad 2. 


W Polsce korzysta się zasadniczo z czterech mierników inflacji: inflacji cen konsumentów, inflacji cen producentów, deflatora PKB oraz mierników inflacji bazowej. Pierwsze trzy wskaźniki są regularnie opracowywane i publikowane przez Główny Urząd Statystyczny, natomiast wskaźniki czwartej grupy są obliczane przez Narodowy Bank Polski kilka dni po podaniu do wiadomości danych o inflacji cen konsumentów.

a) DEFLATOR PKB


Deflator PKB definiuje się jako stosunek nominalnego i realnego PKB i stąd wynika jego prosta interpretacja. Informuje on, jaka część przyrostu strumienia dóbr i usług w gospodarce wynika wyłącznie z efektów cenowych. Gdy nominalny PKB przekracza wielkość realną, to mamy do czynienia z inflacją. Deflator jest wtedy wielkością dodatnią. Gdy sytuacja jest odwrotna – mówimy o deflacji, czyli o obniżaniu się ogólnego poziomu cen w gospodarce. Jako miara inflacji, deflator jest najbardziej kompleksowym wskaźnikiem zmian cen, ponieważ bierze pod uwagę ceny wszystkich dóbr i usług, które wliczane są w strumień produktu narodowego brutto zgodnie z powszechnie przyjętą metodologią jego szacunków.

b) INFLACJA CEN KONSUMENTÓW


Miernik inflacji cen konsumentów nosi nazwę CPI (ang. Consumer Price Index) lub wskaźnika cen towarów i usług konsumpcyjnych. Jest podawany do publicznej wiadomości z miesięczną częstotliwością i stanowi najpopularniejszą miarę inflacji. W odróżnieniu od deflatora produktu krajowego brutto, CPI mierzy zmiany cen w odniesieniu tylko do niektórych produktów lub usług wchodzących w skład tzw. koszyka konsumpcyjnego, który jest rokrocznie aktualizowany. Towary i usługi stanowiące komponenty tego koszyka ustalane są na podstawie badań budżetów gospodarstw domowych, które starają się ustalić, na co przeciętny konsument wydaje zarobione pieniądze. Zawartość koszyka stanowi około 2000 różnych towarów i usług, a poszczególne kategorie są ważone w ten sposób, aby odzwierciedlać ich rzeczywisty udział w wydatkach statystycznego gospodarstwa domowego. Koszyk konsumpcyjny ustalony na sztywno wydaje się istotnym ograniczeniem dla tej miary inflacji. Nie uwzględnia ona bowiem efektów substytucyjnych, które odgrywają istotną rolę w codziennych wyborach konsumentów.
 

c) INFLACJA CEN PRODUCENTÓW 


Zmiany cen producentów w czasie określa się za pomocą PPI (ang. Producer Price Index). Miernik ten podawany jest co miesiąc do publicznej wiadomości, razem z danymi o dynamice produkcji przemysłowej (produkcji sprzedanej przemysłu). W odróżnieniu od inflacji cen konsumentów, wskaźnik ten nie bierze pod uwagę zmian cen usług oraz dotyczy wyłącznie cen towarów w obrocie hurtowym, które zostały wyprodukowane i sprzedane przez zakłady przetwórstwa przemysłowego, górnictwo oraz przedsiębiorstwa dostarczające i wytwarzające energię elektryczną, gaz i wodę. PPI mierzy ceny netto, a więc z wyłączeniem podatku VAT i akcyzy. Uwzględnia natomiast różnego rodzaju dotacje przedmiotowe przyznawane dla poszczególnych wyrobów. Panuje pogląd, że ceny producentów są wskaźnikiem wyprzedzającym w stosunku do zmian cen konsumentów, tj. pozwalają przewidywać zmiany inflacji CPI. Taka sytuacja nie zawsze ma miejsce, ponieważ hurtownicy i detaliści mogą przejąć na siebie część wzrostu cen towarów rezygnując w ten sposób z części marży.

d) INFLACJA BAZOWA


Dane o inflacji bazowej obliczane są przez NBP na podstawie danych o inflacji konsumentów. Stąd częstotliwość publikacji mierników bazowych odpowiada częstotliwości publikacji CPI. Miary inflacji bazowej charakteryzują się bardziej gładkim przebiegiem od inflacji konsumentów, przez co zwykło się mawiać, że obrazują długookresowy trend w kształtowaniu się procesów inflacyjnych, który powstaje dzięki wyeliminowaniu wahań o charakterze sezonowym, przypadkowym oraz szoków podażowych. Najważniejsza z punktu widzenia rynków finansowych wydaje się inflacja bazowa netto, która powstaje dzięki wyeliminowaniu cen paliw oraz cen żywności z ogólnego wskaźnika CPI (te pozycje w sumie stanowią około 33% komponentów koszyka konsumpcyjnego). Wśród innych mierników bazowych znajdują się: inflacja bazowa po wyłączeniu cen kontrolowanych (wyłączenie cen podlegających różnego rodzaju regulacjom państwa; pomija około 25% komponentów koszyka inflacji cen konsumentów), inflacja bazowa po wyłączeniu cen o największej zmienności (stanowią one około 15% procent ogólnego wskaźnika cen), inflacja bazowa po wyłączeniu cen o największej zmienności i cen paliw (wyłączenie około 18% towarów i usług wchodzących w skład wskaźnika CPI) oraz 15% średnia obcięta, która eliminuje wpływ 15% cen o najmniejszej i największej dynamice. Obserwacja wskaźników bazowych pozwala odpowiedzieć na pytanie, które z głównych czynników przyczyniły się do wzrostu cen konsumentów w danym okresie czasu.

Mierniki inflacji są uważnie śledzone przez Narodowy Bank Polski, który na ich podstawie podejmuje decyzje odnośnie wysokości stopy referencyjnej. Poziom inflacji jest również pilnie obserwowany przez banki komercyjne oraz innych uczestników rynków finansowych, którzy z wyprzedzeniem starają się przewidywać posunięcia Banku Centralnego.


NBPortal.pl

Ad 3. 

Inflacja może przybierać różne rozmiary i w zależności od jej wielkości wyróżniamy:

Inflację pełzającą (do kilku % w skali rocznej), nie powodującą zakłóceń w przebiegu procesów gospodarczych, poddająca się kontroli.


Inflację kroczącą (z reguły do kilkunastu % rocznie), gdy oczekiwania inflacyjne wywołują określone zachowania podmiotów gospodarczych wzmagające ten proces, przy czym zaczyna się ona wymykać spod kontroli.

Inflację galopującą (powyżej 20%), powodująca narastające zakłócenia w przebiegu procesów gospodarczych, osłabienie systemów motywacyjnych, a w rezultacie zahamowanie życia społecznego. inflacja galopująca (zwana także superinflacją), to taki wzrost ogólnego poziomu cen, który powoduje narastanie perturbacji w procesie reprodukcji makroekonomicznej. Stanowi ona poważne zagrożenie dla procesów wzrostu gospodarczego. Z reguły wymyka się ona spod kontroli państwa. Jej negatywną stroną jest to, że przyczynia się ona do erozji systemów motywacyjnych.

Hiperinflację, gdy natężenie procesów inflacyjnych uniemożliwia racjonalne gospodarowanie z powodu niemożności prowadzenia rachunku ekonomicznego, planowania działań gospodarczych, nieskuteczności systemów motywacyjnych, co prowadzi do anarchizacji życia społecznego. 

Megainflację (powyżej 100%), to taki poziom inflacji, w którym rząd i Bank Centralny nie ma żadnej kontroli nad podażą pieniądza, a uruchamia się czarna strefa gospodarcza.

W literaturze przedmiotu wyróżnia się cztery główne źródła powstawania inflacji:

 
Inflację popytową, która jest wynikiem nadmiernej ilości pieniądza w obiegu. Jej źródłem mogą być nadmierne wydatki państwa, nie znajdujące pokrycia w dochodach (inflacja budżetowa), nadmierna kreacja pieniądza kredytowego (inflacja kredytowa) lub nadmierny w stosunku do wzrostu produkcji, wzrost cen (inflacja płacowa)

Inflację podażową, jej przyczyny tkwią w samym procesie produkcji – przede wszystkim w jej rosnących kosztach spowodowanych wzrostem cen

Inflację kosztową związaną ze wzrostem kosztów produkcji.

Inflację strukturalną – źródło powstania wynika ze zmian struktury gospodarczej danego kraju w określonym czasie w szczególności dotyczące gospodarek tych krajów, które przechodzą od gospodarki centralnie planowanej do gospodarki rynkowej.

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz