Otóż ujmując to najprościej można powiedzieć , że jest to dziedzina ekonomii, która zajmuje się badaniem gospodarki jako całości. Makroekonomiści badają przede wszystkim czynniki wpływające na :
a) Wielkość popytu zagregowanego ( globalnego ) AD
b) Wielkość podaży zagregowanej ( globalnej ) AS
c) Poziomu Inflacji
d) Bezrobocia
e) Produktu Krajowego Brutto
f) Produktu Narodowego
1. Czym jest inflacja ?
2. Jakie są miary inflacji ( jak się mierzy inflacje ) ?
3. Jakie są rodzaje inflacji .
Ad 1.
Inflacja
jest to wzrost ogólnego poziomu cen koszyka dóbr konsumpcyjnych w
określonym czasie. Jest
to zjawisko trwałego obniżenia wartości rynkowej pieniądza, jego siły nabywczej
w danym kraju.
Jej
występowanie jest przejawem występowania napięć w procesach gospodarowania,
które mogą prowadzić do błędnej alokacji zasobów.
Ad 2.
W
Polsce korzysta się zasadniczo z czterech mierników inflacji: inflacji cen
konsumentów, inflacji cen producentów, deflatora PKB oraz mierników inflacji
bazowej. Pierwsze trzy wskaźniki są regularnie opracowywane i publikowane przez
Główny Urząd Statystyczny, natomiast wskaźniki czwartej grupy są obliczane
przez Narodowy Bank Polski kilka dni po podaniu do wiadomości danych o inflacji
cen konsumentów.
a) DEFLATOR PKB
Deflator
PKB definiuje się jako stosunek nominalnego i realnego PKB i stąd wynika
jego prosta interpretacja. Informuje on, jaka część przyrostu strumienia dóbr i
usług w gospodarce wynika wyłącznie z efektów cenowych. Gdy nominalny PKB
przekracza wielkość realną, to mamy do czynienia z inflacją. Deflator jest
wtedy wielkością dodatnią. Gdy sytuacja jest odwrotna – mówimy o deflacji,
czyli o obniżaniu się ogólnego poziomu cen w gospodarce. Jako miara inflacji,
deflator jest najbardziej kompleksowym wskaźnikiem zmian cen, ponieważ bierze
pod uwagę ceny wszystkich dóbr i usług, które wliczane są w strumień produktu
narodowego brutto zgodnie z powszechnie przyjętą metodologią jego szacunków.
b) INFLACJA CEN KONSUMENTÓW
Miernik
inflacji cen konsumentów nosi nazwę CPI (ang. Consumer Price Index) lub
wskaźnika cen towarów i usług konsumpcyjnych. Jest podawany do publicznej
wiadomości z miesięczną częstotliwością i stanowi najpopularniejszą miarę
inflacji. W odróżnieniu od deflatora produktu krajowego brutto, CPI mierzy
zmiany cen w odniesieniu tylko do niektórych produktów lub usług wchodzących w
skład tzw. koszyka konsumpcyjnego, który jest rokrocznie aktualizowany. Towary
i usługi stanowiące komponenty tego koszyka ustalane są na podstawie badań
budżetów gospodarstw domowych, które starają się ustalić, na co przeciętny
konsument wydaje zarobione pieniądze. Zawartość koszyka stanowi około 2000
różnych towarów i usług, a poszczególne kategorie są ważone w ten sposób, aby
odzwierciedlać ich rzeczywisty udział w wydatkach statystycznego gospodarstwa
domowego. Koszyk konsumpcyjny ustalony na sztywno wydaje się istotnym
ograniczeniem dla tej miary inflacji. Nie uwzględnia ona bowiem efektów
substytucyjnych, które odgrywają istotną rolę w codziennych wyborach
konsumentów.
c) INFLACJA CEN PRODUCENTÓW
Zmiany
cen producentów w czasie określa się za pomocą PPI (ang. Producer Price
Index). Miernik ten podawany jest co miesiąc do publicznej wiadomości,
razem z danymi o dynamice produkcji przemysłowej (produkcji sprzedanej
przemysłu). W odróżnieniu od inflacji cen konsumentów, wskaźnik ten nie bierze
pod uwagę zmian cen usług oraz dotyczy wyłącznie cen towarów w obrocie
hurtowym, które zostały wyprodukowane i sprzedane przez zakłady przetwórstwa
przemysłowego, górnictwo oraz przedsiębiorstwa dostarczające i wytwarzające
energię elektryczną, gaz i wodę. PPI mierzy ceny netto, a więc z wyłączeniem
podatku VAT i akcyzy. Uwzględnia natomiast różnego rodzaju dotacje przedmiotowe
przyznawane dla poszczególnych wyrobów. Panuje pogląd, że ceny producentów są
wskaźnikiem wyprzedzającym w stosunku do zmian cen konsumentów, tj. pozwalają
przewidywać zmiany inflacji CPI. Taka sytuacja nie zawsze ma miejsce, ponieważ
hurtownicy i detaliści mogą przejąć na siebie część wzrostu cen towarów
rezygnując w ten sposób z części marży.
d) INFLACJA BAZOWA
Dane
o inflacji bazowej obliczane są przez NBP na podstawie danych o inflacji
konsumentów. Stąd częstotliwość publikacji mierników bazowych odpowiada
częstotliwości publikacji CPI. Miary inflacji bazowej charakteryzują się
bardziej gładkim przebiegiem od inflacji konsumentów, przez co zwykło się
mawiać, że obrazują długookresowy trend w kształtowaniu się procesów
inflacyjnych, który powstaje dzięki wyeliminowaniu wahań o charakterze
sezonowym, przypadkowym oraz szoków podażowych. Najważniejsza z punktu widzenia
rynków finansowych wydaje się inflacja bazowa netto, która powstaje dzięki
wyeliminowaniu cen paliw oraz cen żywności z ogólnego wskaźnika CPI (te pozycje
w sumie stanowią około 33% komponentów koszyka konsumpcyjnego). Wśród innych
mierników bazowych znajdują się: inflacja bazowa po wyłączeniu cen
kontrolowanych (wyłączenie cen podlegających różnego rodzaju regulacjom
państwa; pomija około 25% komponentów koszyka inflacji cen konsumentów),
inflacja bazowa po wyłączeniu cen o największej zmienności (stanowią one około
15% procent ogólnego wskaźnika cen), inflacja bazowa po wyłączeniu cen o
największej zmienności i cen paliw (wyłączenie około 18% towarów i usług
wchodzących w skład wskaźnika CPI) oraz 15% średnia obcięta, która eliminuje
wpływ 15% cen o najmniejszej i największej dynamice. Obserwacja wskaźników
bazowych pozwala odpowiedzieć na pytanie, które z głównych czynników
przyczyniły się do wzrostu cen konsumentów w danym okresie czasu.
Mierniki
inflacji są uważnie śledzone przez Narodowy Bank Polski, który na ich podstawie
podejmuje decyzje odnośnie wysokości stopy referencyjnej. Poziom inflacji jest
również pilnie obserwowany przez banki komercyjne oraz innych uczestników
rynków finansowych, którzy z wyprzedzeniem starają się przewidywać posunięcia Banku
Centralnego.
NBPortal.pl
Ad
3.
Inflacja
może przybierać różne rozmiary i w zależności od jej wielkości wyróżniamy:
• Inflację pełzającą (do kilku % w skali rocznej), nie powodującą zakłóceń w przebiegu procesów gospodarczych, poddająca się kontroli.
• Inflację kroczącą (z reguły do kilkunastu % rocznie), gdy oczekiwania inflacyjne wywołują określone zachowania podmiotów gospodarczych wzmagające ten proces, przy czym zaczyna się ona wymykać spod kontroli.
• Inflację galopującą (powyżej 20%), powodująca narastające zakłócenia w przebiegu procesów gospodarczych, osłabienie systemów motywacyjnych, a w rezultacie zahamowanie życia społecznego. inflacja galopująca (zwana także superinflacją), to taki wzrost ogólnego poziomu cen, który powoduje narastanie perturbacji w procesie reprodukcji makroekonomicznej. Stanowi ona poważne zagrożenie dla procesów wzrostu gospodarczego. Z reguły wymyka się ona spod kontroli państwa. Jej negatywną stroną jest to, że przyczynia się ona do erozji systemów motywacyjnych.
• Hiperinflację, gdy natężenie procesów inflacyjnych uniemożliwia racjonalne gospodarowanie z powodu niemożności prowadzenia rachunku ekonomicznego, planowania działań gospodarczych, nieskuteczności systemów motywacyjnych, co prowadzi do anarchizacji życia społecznego.
• Megainflację (powyżej 100%), to taki poziom inflacji, w którym rząd i Bank Centralny nie ma żadnej kontroli nad podażą pieniądza, a uruchamia się czarna strefa gospodarcza.
W literaturze przedmiotu wyróżnia się cztery główne źródła powstawania inflacji:
•Inflację popytową, która jest wynikiem nadmiernej ilości pieniądza w obiegu. Jej źródłem mogą być nadmierne wydatki państwa, nie znajdujące pokrycia w dochodach (inflacja budżetowa), nadmierna kreacja pieniądza kredytowego (inflacja kredytowa) lub nadmierny w stosunku do wzrostu produkcji, wzrost cen (inflacja płacowa)
•Inflację podażową, jej przyczyny tkwią w samym procesie produkcji – przede wszystkim w jej rosnących kosztach spowodowanych wzrostem cen
•Inflację kosztową związaną ze wzrostem kosztów produkcji.
•Inflację strukturalną – źródło powstania wynika ze zmian struktury gospodarczej danego kraju w określonym czasie w szczególności dotyczące gospodarek tych krajów, które przechodzą od gospodarki centralnie planowanej do gospodarki rynkowej.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz